Android Studio Kullanım Rehberi

yazar

Selamlar! Günümüzün yarısından fazlasını elimizdeki o küçük cam ekrana, yani akıllı telefonumuza bakarak geçiriyoruz. Peki, o ekranda kaydırdığınız uygulamaları, tıkladığınız butonları siz yapsaydınız? O “İndir” butonuna basılan uygulamanın yaratıcısı siz olsaydınız?

Bu hayale giden yolun başlangıç noktası, Google’ın bizlere sunduğu devasa, karmaşık ama bir o kadar da güçlü bir “fabrika” olan Android Studio‘dan geçiyor.

Eğer daha önce “Custom ROM” rehberimizi okuduysanız, o, mevcut bir arabayı modifiye etmekti. Android Studio ise, o arabanın motorunu, kaportasını, hatta vidalarını bile sıfırdan tasarlayıp ürettiğiniz yerdir.

Bu rehber, mobil dünyaya “Merhaba Dünya” demek isteyenler için bir yol haritası. Baştan uyarıyorum: Bu program ağır, karmaşık ve bilgisayarınızın canını okuyabilir. Ama eğer sabrederseniz, size kazandıracağı yetenek paha biçilemez.

Bölüm 1: Android Studio (AS) Tam Olarak Nedir?

Android Studio, bir “metin editörü” (Notepad++ veya VS Code gibi) değildir. O bir IDE‘dir (Integrated Development Environment), yani Bütünleşik Geliştirme Ortamı.

Bu süslü terim ne anlama geliyor? Şu anlama geliyor: Bir uygulama yapmak için ihtiyacınız olan her şey, tek bir dev programın içindedir.

  • Kod Yazma Alanı: Akıllı kod tamamlama (daha siz yazmadan ne yazacağınızı bilir).
  • Görsel Tasarım Alanı: Sürükle-bırak ile buton, resim, metin kutusu eklediğiniz yer.
  • Test Cihazı (Emulator): Bilgisayarınızın içinde çalışan sanal bir telefon.
  • Hata Ayıklayıcı (Debugger): Kodunuzda nerede hata yaptığınızı size gösteren dedektif.
  • Derleyici (Compiler): Yazdığınız tüm kodları ve tasarımları, telefona yüklenebilir o .apk veya .aab dosyasına dönüştüren “paketleme” motoru.

Kısacası, Google’ın “Al, bununla bana uygulama yap” dediği resmi, tek ve en güçlü araçtır.

Bölüm 2: Donanım Uyarısı: Bu “Fabrika” Güç İster

Rehbere başlamadan en samimi uyarımı yapayım: Android Studio, bilgisayar kaynaklarını su gibi içer. 10 yıllık emektar laptopunuzda çalışır mı? Evet, çalışır… Ama her tıklamada dakikalarca beklerseniz, o hevesiniz ilk günden ölür.

Bu işe ciddi girecekseniz, minimum (ama gerçekten minimum) şunlar tavsiye edilir:

  • RAM: 8 GB mutlak minimumdur. 16 GB ise “rahat” çalışmanın başlangıcıdır.
  • Depolama: SSD ŞARTTIR! HDD (eski tip disk) ile bu programı kullanmak, kendinize yapacağınız en büyük eziyettir.
  • İşlemci: Son 5-6 yıl içinde çıkmış orta seviye bir işlemci (Core i5 / Ryzen 5 ve üstü) işinizi görecektir.

Neden mi? Çünkü aynı anda hem dev bir programı, hem kodları derleyen bir motoru, hem de başlı başına bir işletim sistemi olan “sanal telefonu” çalıştırıyorsunuz.

Bölüm 3: Korkutucu Arayüze İlk Bakış (Fabrika Turu)

Programı kurdunuz (kurulumu developer.android.com‘dan indirip “next, next, next” demek kadar basit) ve “New Project” (Yeni Proje) dediniz. “Empty Activity” (Boş Etkinlik) seçeneğini seçip devam ettiniz.

Karşınıza çıkan o karmaşık ekran, 5 ana bölümden oluşur. Gelin, bu “kokpiti” tanıyalım:

1. Proje Penceresi (Soldaki Sütun)

Burası projenizin dosya dolabıdır. Her şey burada. Başlangıçta bilmeniz gereken 3 klasör var:

  • manifests (AndroidManifest.xml): Projenizin “kimlik kartı”. Uygulamanın adı, ikonu, hangi ekranlardan oluştuğu, hangi izinleri (kamera, internet vb.) istediği burada yazar.
  • java (veya kotlin): Burası uygulamanın “beynidir”. Tıkladığınızda ne olacağı, verilerin nereden geleceği gibi tüm mantıksal kodlar buradadır. (Örn: MainActivity.kt)
  • res (Resources/Kaynaklar): Burası uygulamanın “görünüşüdür”.
    • drawable: Resimleriniz, ikonlarınız.
    • layout: Ekran tasarımlarınız (activity_main.xml gibi).
    • values: Renk kodlarınız, metinleriniz.

2. Kod/Tasarım Editörü (Tam Ortadaki Alan)

Ana çalışma tezgahınız. Eğer MainActivity.kt dosyasını açarsanız burası “kod” ekranıdır. Eğer res/layout/activity_main.xml dosyasını açarsanız burası “tasarım” ekranıdır.

Tasarım ekranında 3 mod vardır (sağ üstte):

  • Code: Sadece XML kodlarını görürsünüz (zamanla en çok bunu kullanırsınız).
  • Split: Ekranı ikiye böler. Bir yanda kod, bir yanda canlı önizleme.
  • Design: Sadece sürükle-bırak yapacağınız görsel ekran.

3. Palet ve Nitelikler (Sağdaki Sütun)

Tasarım ekranındayken, sağda çıkan bu menü, “malzeme” listenizdir (Palette) ve seçtiğiniz malzemenin özellikleridir (Attributes).

  • Palette: Buradan Button (Buton), TextView (Metin), ImageView (Resim) gibi bileşenleri sürükleyip ekranınıza atarsınız.
  • Attributes: Ekranınıza attığınız butonun rengini, boyutunu, üzerindeki yazıyı (text) veya en önemlisi “kimliğini” (ID) buradan değiştirirsiniz.

4. AVD Manager (Sanal Telefonlar)

Sağ üst köşede, içinde küçük bir Android logosu olan telefon simgesi. Burası AVD (Android Virtual Device) Manager‘dır. İlk işiniz buradan “Create Device” diyerek bir sanal telefon (Örn: Pixel 6) oluşturmak olmalıdır. Bu, testlerinizi yapacağınız yerdir.

5. Yeşil “Oynat” Tuşu (Run ‘app’)

En tepedeki o klasik yeşil “Play” (Oynat) üçgeni. Projenizi derler, paketler ve seçtiğiniz sanal telefona (veya USB ile bağladığınız gerçek telefonunuza) gönderip çalıştırır.

Bölüm 4: Projenin “Müdürü”: Gradle (Sabır Testiniz)

Android Studio’da başınızı en çok ağrıtacak, ama onsuz da hiçbir şey yapamayacağınız bir “müdür” var: Gradle.

Sol proje penceresinde Gradle Scripts diye bir bölüm görürsünüz.

Gradle Nedir? En basit haliyle, projenizin “proje yöneticisi” ve “tedarik sorumlusudur”.

  • “Benim projem şu kütüphanelere (başkalarının yazdığı hazır kodlar) ihtiyaç duyuyor” dediğiniz yerdir. (Örn: İnternetten veri çekmek için bir kütüphane, resim göstermek için başka bir kütüphane).
  • Projenizi derlerken hangi adımların izleneceğini belirler.

Neden Sinir Bozucu? Projenizi her açtığınızda veya build.gradle dosyasında her değişiklik yaptığınızda, Gradle “Sync” (Senkronizasyon) yapar. Yani tüm o kütüphaneleri internetten kontrol eder, indirir, projeye bağlar. Bu işlem, bilgisayarınızın ve internetinizin hızına göre dakikalarca sürebilir.

Altta Gradle sync running... yazısını gördüğünüzde, gidin kendinize bir kahve alın. Bu, geliştirme sürecinin normal bir parçasıdır.

Bölüm 5: “Merhaba Dünya”dan “Butona Tıkladın!”a Geçiş (İlk Uygulamamız)

Hadi, o “fabrikayı” çalıştıralım. Boş bir proje açtınız.

Amacımız: Ekrana bir buton koymak ve tıkladığımızda “Merhaba” yazan bir yazıyı “Butona Tıkladın!” olarak değiştirmek.

Adım 1: Tasarım (Görünüş – activity_main.xml)

  1. res/layout/activity_main.xml dosyasını açın.
  2. Ekranda varsayılan olarak “Hello World!” yazan bir TextView (metin) vardır.
  3. Palette penceresinden bir Button sürükleyip bu yazının altına bırakın.
  4. Sağdaki Attributes (Nitelikler) penceresinden TextView‘ı seçin ve ID bölümüne txt_mesaj yazıp Enter’a basın.
  5. Aynı şekilde Button‘u seçin ve ID bölümüne btn_tikla yazıp Enter’a basın. (Bu ID’ler, beynin görünüşü tanımasını sağlayan isimlerdir).

Adım 2: Mantık (Beyin – MainActivity.kt)

  1. java/com.example.projenizinismi/MainActivity.kt dosyasını açın.
  2. onCreate metodunun içine (o super.onCreate... ve setContentView... satırlarının altına) şu kodları yazın (Kotlin dili için):
        // 1. Tasarımdaki elemanları "kimlikleriyle" (ID) bul ve "beyne" tanıt.
        val yaziKutusu: TextView = findViewById(R.id.txt_mesaj)
        val tiklamaButonu: Button = findViewById(R.id.btn_tikla)

        // 2. Butona tıklandığında ne olacağını söyle.
        tiklamaButonu.setOnClickListener {
            
            // 3. Tıklandığında: Yazı kutusunun metnini değiştir.
            yaziKutusu.text = "Butona Tıkladın! Tebrikler!"
        }

(Not: TextView ve Button kırmızı görünürse, üzerlerine gelip Alt + Enter tuşuna basarak “Import” seçeneğini seçin).

Adım 3: Çalıştırma (Yeşil Oynat Tuşu)

  1. AVD Manager’dan bir sanal telefon oluşturup çalıştırdığınızdan emin olun.
  2. En tepedeki yeşil “Play” (Oynat) tuşuna basın.
  3. Gradle’ın projenizi derlemesini (build) bekleyin.
  4. Sanal telefonunuzda uygulamanız açılacak.
  5. Butona basın ve… “Merhaba Dünya” yazısının “Butona Tıkladın! Tebrikler!” olarak değiştiğini görün.

İşte o an, o “sihir” anıdır. Kendi yazdığınız kodun, kendi tasarladığınız ekranda çalışmasını gördüğünüz andır. Bu his, tüm o Gradle beklemelerine değer.

Sonuç: Bu Sadece Başlangıç

Android Studio bir canavardır, evet. Ama o, fikirlerinizi gerçeğe dönüştüren bir canavardır. Bu rehber, okyanusta sadece bir damlaydı.

Bu yolda ilerlemek istiyorsanız, sabırlı olmanız, çok fazla hata yapmanız (StackOverflow en iyi dostunuz olacak) ve pes etmemeniz gerekiyor. Çünkü dünyanın en çok kullanılan işletim sistemine bir şeyler üretmenin gücü, tüm bu zorluklara değer.

Hoş geldin, Geliştirici!

Yorum yapın